Pytanie które w mojej Kancelarii Radcy Prawnego rozpoczyna rozmowę o sprawach spadkowych, najczęściej brzmi: czy po zmarłym stwierdzono dziedziczenie, czy też sporządzono akt poświadczenia dziedziczenia? Od jednoznacznego i formalnego stwierdzenia, kto dziedziczy po spadkodawcy, należy rozpocząć porządkowanie każdej sprawy spadkowej – czy to dotyczącej działu spadku, czy dochodzenia zachowku przez uprawnionego, czy też aktualizacji danych wpisanych do księgi wieczystej.
Prawo polskie przewiduje sformalizowany tryb ustalania dziedziczenia. Może ono odbyć się na dwa sposoby: za pośrednictwem sądu, w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia dziedziczenia, albo drogą pozasądową za pośrednictwem notariusza, w postaci notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Stwierdzenie nabycia spadku ma bardzo doniosłe skutki prawne, gdyż ustawodawca powiązał je z domniemaniem, iż osoba która pozyskała stwierdzenie spadku albo poświadczenie dziedziczenia jest faktycznym spadkobiercą. Domniemanie to umożliwia z kolei uregulowanie spraw związanych ze spadkiem.
Każda z ścieżek ma swoje zalety i wady, które ujawniają się w długości postępowania, jego kosztowności, stopniu skomplikowania, czy pracochłonności. Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia jest najszybszą drogą do stwierdzenia dziedziczenia, aczkolwiek jego sporządzenie nie zawsze będzie możliwe. Dotyczy to w szczególności spraw, w których nie możemy zapewnić osobistej obecności wszystkich osób wchodząc w krąg spadkobierców ustawowych bądź testamentowych. Innymi słowy, notarialne poświadczenie dziedziczenia będzie najlepszym rozwiązaniem w sprawach bezspornych co do zasady dziedziczenia (niekoniecznie co do sposobu działu spadku) oraz osiągalności wszystkich potencjalnych spadkobierców. W sprawach spornych, czy też takich w których nieznany jest potencjalny krąg spadkobierców, pozostaje stwierdzenie dziedziczenia w drodze postępowania sądowego.
Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku to tzw. postępowanie nieprocesowe, co oznacza, że teoretycznie nie jest z nim powiązany spór, a jego rozstrzygnięcie co do zasady będzie uwzględniało interes wszystkich zainteresowanych. To założenie bywa jednak złudne, gdyż w praktyce większość osób trafiających do mojej Kancelarii Radcy Prawnego przedstawia mi sprawę wybitnie sporną, której uczestnicy nie są w stanie osiągnąć porozumienia. Niemniej jednak spór ten ujawnia się zazwyczaj na późniejszym etapie załatwia spraw spadkowych, tj. już po stwierdzeniu nabycia spadku.
Niewątpliwą zaletą sądowego postępowania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku jest jego kosztowność. W przypadkach gdy znani są nam potencjalni spadkobiercy, jego koszt najczęściej zamknie się w opłacie sądowej w wysokości 100 zł oraz opłacie za wpis do rejestru spadków w wysokości 5 zł. Jeżeli jednak niezbędne będzie poszukiwanie spadkobierców w drodze ogłoszenia prasowego, należy liczyć się z dodatkowym wydatkiem rzędu 250-300 zł. Niestety składając wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy uwzględnić długotrwałość postępowania. Wyznaczenie przynajmniej dwóch jawnych posiedzeń sądu stanowi normę, aczkolwiek prawidłowe sporządzenie pisma wszczynającego postępowanie pozwoli przyspieszyć procedowanie.
Co istotne, należy pamiętać, iż zarówno notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia jak i sądowego stwierdzenia spadku nie można pozyskać przed upływem sześciu miesięcy od chwili otwarcia spadku – czyli śmierci spadkodawcy. Powiązane jest to z przewidzianym terminem do złożenia oświadczeń o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Czas ten warto jednak wykorzystać w celu należytego przygotowania się do załatwienia spraw spadkowych, np. uprzednio zasięgając porady prawnej w mojej Kancelarii Radcy Prawnego, do czego Państwa zachęcam.
0 komentarzy